Số hóa truyền hình: Đã đến lúc cần có chuẩn riêng

Chuẩn riêng cho người Việt, tại sao không?

Mỗi quốc gia đều có hoàn cảnh lịch sử, địa lý, chính trị và xã hội riêng biệt. Các công cụ truyền thông đóng góp đáng kể cho sự phát triển dân trí của mỗi nước. Trong các công cụ báo chí, phát thanh và truyền hình thì truyền hình có lợi thế hơn hẳn. Tuy nhiên, nhược điểm của truyền hình là không lưu trữ lại được thông tin như một tờ báo. Một thông tin hay, bổ ích trên truyền hình xem xong rồi biến mất không như một bài báo có thể cắt ra lưu giữ.

Tiếp cận nhiều vùng sâu, vùng xa, nơi thu nhập người dân còn thấp và dân trí cũng thấp, mới thấy vai trò của kiến thức khoa giáo phổ thông rất cần thiết cho đời sống ở đây. Tại các bệnh xá, nhiều trường hợp đau lòng do thiếu kiến thức chăm sóc sơ cứu ban đầu. Chính phủ cũng như các tổ chức thiện nguyện phi chính phủ đã xây dựng nhiều chương trình nâng cao dân trí về y tế, giáo dục, khuyến nông nhưng sự phổ cập không được nhiều bởi người dân chỉ xem lướt qua trên truyền hình rồi không nhớ gì cả.

Trên cơ sở hạ tầng truyền hình số sắp đầu tư, chúng ta có thể chỉnh sửa chút ít chuẩn DVB để tạo ra khả năng lưu trữ thông tin truyền hình trên các đầu thu settopbox.

Từ tài nguyên tần số của một kênh truyền hình tương tự (analog) ở một đài địa phương, nay chuyển sang số hoá mở rộng khả năng truyền dẫn có thể đến 12 kênh! Có thể ta không cần thiết số kênh nhiều như vậy mà nên chăng tách ra khoảng hai kênh để truyền dữ liệu theo nguyên tắc vòng lặp của dữ liệu teletext. Cách truyền này cho phép người xem đài có thể tải về các chương trình cần lưu trữ vào bất cứ lúc nào như thể họ đang dùng truyền hình theo yêu cầu VOD. Dĩ nhiên số chương trình cho phép tải về sẽ bị giới hạn, phải chọn lọc và thay đổi theo từng thời kỳ.

Về phía đài phát, sẽ thay đổi chút ít thiết bị phát để có thể truyền luồng dữ liệu (data stream) thay cho nội dung kênh truyền hình. So với 30 năm trước, trình độ khoa học kỹ thuật của Việt Nam đã được cải thiện đáng kể, các kỹ sư chúng ta có thể tham gia cùng các kỹ sư châu Âu để cải tạo thiết bị theo chuẩn mới. Thực ra chuẩn DVB đã cho phép truyền dữ liệu và text kèm theo kênh truyền hình, vấn đề là chúng ta mở rộng luồng dữ liệu lên và cho phép phía đầu thu lưu giữ vào thẻ nhớ mà thôi.

Về phía đầu thu settopbox, việc chỉnh sửa sẽ không làm tăng giá thành phần cứng trừ ra việc đầu thu phải trang bị thêm thẻ nhớ (memory flash), một thẻ nhớ 2GB trị giá 100.000 đồng có khả năng chứa đến vài chục giờ video phân giải thấp nén chuẩn MPEG-4.

Việc đầu tiên cần nghĩ tới là chuẩn riêng này (tạm gọi là DVB-T2.V để phân biệt với chuẩn DVB-T2 của thế giới) là chuẩn phát triển từ chuẩn DVB-T2. Các đầu thu, tivi nhập khẩu đều xem được truyền hình bình thường, chỉ khác là không lưu giữ thông tin được. Khả năng “lưu giữ thông tin” được xem như là một “giá trị cộng thêm” của chuẩn DVB-T2.V, của riêng Việt Nam. Các đài phát hình vẫn có thể sử dụng thiết bị phát DVB-T2 thông dụng trên thế giới nếu không muốn khai thác giá trị cộng thêm của chuẩn DVB-T2.V.

Chuẩn DVB.T2.V thuộc sở hữu nhà nước và Việt Nam công khai chuẩn này cho tất cả nhà cung cấp, nhà sản xuất trên thế giới muốn khai thác thị trường Việt Nam. Đó là ứng xử công bằng thay cho việc lập hàng rào kỹ thuật để khống chế hàng nhập khẩu.

Ứng dụng vô cùng lớn

Các chương trình phổ biến kiến thức khoa giáo phổ thông không nhất thiết trình bày dưới định dạng video mà có thể dưới các định dạng đa phương tiện (multimedia) để tiết kiệm dung lượng. Các chipset đầu thu settopbox đa số đều hỗ trợ flash player để có thể chạy các ứng dụng video tương tác với dung lượng rất nhỏ.

Luồng dữ liệu còn được xử lý như các thông tin cần biết, giá cả thị trường, thời tiết, lịch tàu xe, kể cả thông tin quảng cáo… Các hãng băng đĩa có thể khai thác luồng dữ liệu này để bán nhạc MP3 đến từng nhà thay vì chuyển tải dưới hình thức CD. Việt Nam xứng đáng có một chỗ đứng riêng trên bản đồ công nghệ truyền hình thế giới.

Lê Văn Chính
(cố vấn kỹ thuật Soncamedia)